[Sihaya]

Tradycyjne ziołolecznictwo weterynaryjne w dużym stopniu opiera się na starych sprawdzonych recepturach i sposobach aplikacji roślin leczniczych. Jednakże obok surowców ziołowych dostępnych w sklepach zielarskich i aptekach w formie suszu, soku i wyciągów, produkowana jest dla weterynarii cała gama ziołowych leków oraz suplementów dla zwierząt w postaci: tabletek, maści, czopków, past, granulatów, aerozoli itd. Zastosowanie tych ostatnich jest z pewnością wygodniejsze i mniej pracochłonne dla właścicieli zwierząt, niźli własnoręczne ich sporządzanie domowymi sposobami.

Leki ziołowe w weterynarii, ze względu na możliwości ich zastosowania dzielimy na dwie grupy:

- do stosowania wewnętrznego (internum)
- i zewnętrznego (externum).

Najczęstszą formą ziołowego leku podawanego zwierzętom domowym per os są: napary, odwary i maceraty lub drobno pokrojony susz, ewentualnie świeże zioła. Dla zwierząt gospodarskich bardzo atrakcyjne jest podawanie ziół w formie lizawek solnych.
W zastosowaniach zewnętrznych największym uznaniem cieszą się kąpiele, okłady, przymoczki i nacierania.

Napar przyrządza się zwykle z kwiatów lub liści w podobny sposób jak herbatę. Surowiec należy zalać wrzątkiem i odstawić pod przykryciem na ok. 15-30 min. do naciągnięcia

Odwar jest przyrządzany z twardych części surowca – korzeni, kłączy, ziela lub nasion. Surowiec zalewa się w naczyniu zimną wodą i podgrzewa wolno pod przykryciem do około pół godziny, nie dopuszczając do zagotowania.

Macerat – wodny wyciąg na zimno, przygotowywany jest najczęściej z ziół zawierających śluzy. Surowiec zalewa się letnią lub zimną wodą i pozostawia pod przykryciem na 6-12 godzin, następnie należy go przecedzić – wówczas jest gotowy do zastosowania.

Wyciąg olejowy - kwiaty, nasiona i liście przeznaczone do ekstrakcji wkłada się do słoika i zalewa olejem roślinnym. Słój należy przykryć gazą i odstawić w ciemne miejsce na dwa tygodnie, od czasu do czasu wstrząsając. Następnie olej należy przecedzić i zalać nim kolejną porcję świeżego surowca, odstawić w ciemne miejsce i po dwóch tygodniach odcedza się olej i wlewa go do przygotowanych wcześniej butelek.

Wyciąg alkoholowy – rozdrobniony surowiec wkłada się do słoja i zalewa 4- lub 5- krotną ilością spirytusu lub wódki. Słój należy szczelnie zamknąć i zostawić do wytrawienia w ciemne miejsce zwykle na tydzień lub dwa, dość często potrząsając w międzyczasie. W następnej kolejności przecedza się wyciąg i wlewa do czystych butelek.

Lizawki solne otrzymywane są poprzez utrwalenie w roztworze soli kuchennej związków czynnych zawartych w roślinach leczniczych. Jest to wyjątkowo trwała forma leku ziołowego chętnie akceptowana przez konie, krowy, kozy i owce.

Soki ziołowe otrzymuje się mieląc świeże pokrojone zioła przez maszynkę do mięsa i odciskając pozyskaną masę.

Okłady przyrządza się zalewając rozdrobniony surowiec taką ilością wrzątku aby powstała gęsta papka, którą po przestudzeniu przekłada się na gazę lub szmatkę i najczęściej dobrze ciepłą przykłada na chore miejsce. Okłady mają działanie kojące, rozgrzewające i odmiękczające.

Przymoczki i kompresy przykłada się na chore miejsce zwilżając uprzednio kawałek ligniny, gazy, czy szmatki lnianej w przygotowanym wyciągu ziołowym. Kompres najczęściej obwija się folią i pozostawia na okres zwykle do pół godziny.

Kąpiele ziołowe zwierząt domowych zaatakowanych przez pasożyty zewnętrzne lub cierpiących na stany zapalne skóry, przeprowadza się w niewielkich wanienkach napełnionych odpowiednim wyciągiem z ziół.

Parówki ziołowe wykonuje się w następujący sposób: do dużego naczynia wkłada się odpowiednią ilość ziół a następnie zalewa je wrzątkiem. Naczynie podstawia się pod chore zwierzę i okrywa je ręcznikiem lub kocem.


Do gotowych postaci leków i preparatów ziołowych produkowanych przez firmy farmaceutyczne na rynek weterynaryjny należą:

Krople - różne wyciągi ziołowe dozowane w kroplach.
Syropy - wyciągi za świeżych lub suszonych ziół gotowane w roztworze cukru aż do momentu zgęstnienia.
Olejki eteryczne - produkt destylacji surowców aromatycznych przy wykorzystaniu pary wodnej.
Granulaty – sproszkowane zioła z dodatkiem różnych substancji dodatkowych.
Tabletki /drażetki - sprasowane maszynowo suche wyciągi z ziół, zwykle powlekane /
Kapsułki - sproszkowane zioła lub suche ekstrakty z ziół napełniane w żelatynowe lub celulozowe kapsułki.