[edmundo]

[harpia]

Możesz

[Sandra]

Zaczął się wspaniały okres w przyrodzie na pokrzywę.
Ta majową jest najlepsza i jest jej mnóstwo.
Zbieramy w miejscach odległych oddalonych od dróg i przed jej kwitnięciem, tylko kilka górnych listków. Suszymy w przewiewnym miejscu i mamy na cały rok.
Nie ma nic lepszego niż herbata z świeżej majowej pokrzywy i mięty
Naprawdę warto się teraz wybrać za miasto na zbiory pokrzywy majowej.

Internet nie jest najlepszym miejscem na zakup ziół. szczególnie tych dostępnych w przyrodzie jak pokrzywa.
Zioła także maja termin ważności, nie powinny być starsze niż 1 rok, sklepy internetowe wypychają zbiory zeszłoroczne po niskich cenach. Uważajcie na to.

Jeszcze jedna dygresja.
Susz z pokrzywy jest robiony z całych roślin naziemnych poszatkowanych, a zbierając własną rączką zrywamy sam czubek z 4 listków złożony.
Susząc na powietrzu w półcieniu, wszystkie żyjątka zdążą opuścić schnącą roślinkę. Potem wkładam w czyste lniane woreczki lub papierowe torebki.
Te co wiszą u powały dla efektu, nie są używane w kuchni.
Dzisiaj lekko zagotowałam same wierzchołki młodej pokrzywy i potraktowałam je sosem winegret. Delicje.

Kupujecie zeszłoroczne zioła...., których wartość naprawdę jest znikoma.

[anna187]

Mam takie pytanie.
Jest teraz sezon na pokrzywy a w moim lesie jest ich mnóstwo ( tak samo jak komarów ).
Czy można mrozić pokrzywę zamiast suszenia? A jeśli tak czy najpierw ja sparzyć?
Chciałabym dodawać ja do mieszanki warzywnej, zmieloną .

Ania

Mam takie pytanie.
Jest teraz sezon na pokrzywy a w moim lesie jest ich mnóstwo ( tak samo jak komarów ).
Czy można mrozić pokrzywę zamiast suszenia? A jeśli tak czy najpierw ja sparzyć?
Chciałabym dodawać ja do mieszanki warzywnej, zmieloną .

Ania

[harpia]

Z pokrzywy możesz pozyskać sok, dla stabilizacji dodać alkohol, masz środek o takich samych właściwościach jak susz, ale wiele mocniejszy :)

[Meri]

Mój kot od lutego bez przerwy się liże i podgryza, ręce mi już opadają, bo nie wiem co to jest. Czy mogę go wykąpać w herbacie z pokrzyw? Podobno jest bardzo pożądana w produktach kosmetycznych, to czy warto by było spróbować?

[Sandra]

Ależ oczywiście. Znane są doskonałe jej właściwości juz od stuleci.
Najczęściej korzystamy z pokrzywy na wypadanie włosów, jednakże szereg witamin i soli mineralnych w niej zawartych działa wzmacniająco oraz odżywczo. Poprawi się stan nie tylko okrywy włosowej, lecz także skóry. Przywraca ona naturalną równowagę nawilżenia.
Na pewno nie zaszkodzi. Nie zrób za mocnej bo zafarbujesz kota.

[Meri]

To spróbuję jutro, bo widze, że po kąpieli w szamponie na podrażnioną skórę efekt jest, ale chwilowy, może pokrzywa ma większą moc? Dziękuję za rade!

[Sandra]

A tak przy okazji warto poczytać o tym co pokrzywa potrafi;

(Nazwa łacińska - Urtica dioica L.)
Wiadomości ogólne
Jest to roślina rozpowszechniona na całej kuli ziemskiej z wyjątkiem strefy tropikalnej. W Polsce występuje powszechnie w lasach liściastych, nad brzegami rzek i jezior, w ogrodach, na polanach, przydrożach, pastwiskach. Rośnie do wysokości 1.5 m, jest częściowo rozgałęziona, ulistniona naprzeciwlegle. Blaszka liścia o sercowym kształcie, u szczytu zaostrzona, na brzegu grubo ząbkowana. Kwiaty niepozorne zebrane w zwisające grona. Cała roślina pokryta jest parzącymi włoskami i mniejszymi włoskami szczeciniastymi. Ten parzący chwast jest bardzo cenną i niedocenianą rośliną.

Surowiec
Do celów leczniczych zbiera się dobrze rozwinięte liście od maja do września i suszy w warunkach naturalnych w temp. do 35* C, w cieniu i przewiewie. Najlepszym surowcem są liście przed kwitnieniem. Niekiedy ścina się całe pędy i po lekkim przywiędnięciu obrywa się liście i suszy. Jako surowca można też użyć pokrzywę żagiewkę (Urtica urens L) rosnąca pospolicie koło domów i w ogrodach. Surowcem jest też korzeń. Suszyć go należy w temp około 50*C. Liście i korzenie przechowuje się płóciennych woreczkach i papierowych torbach, w miejscach suchych, chłodnych i ciemnych.

Związki czynne w roslinie
W liściach znajdują się kwasy organiczne - glikolowy, glicerowy i mrówkowy, witaminy A, C, K, B1 i kwas pantotenowy, flawonoidy, garbniki, karotenoidy, ksantofil, chlorofile A i B, protoporfiryny, fitosterole jak Beta-Systerol, ślady olejku eterycznego, związki aminowe jak histamina, acetylocholina i serotonina, sole mineralne-głównie potas, wapń, żelazo, rozpuszczalna w wodzie krzemionka, pierwiastki śladowe, oraz nieustalone związki organiczne zwiększające odporność organizmu na infekcje. We włoskach parzących wykryto składniki lotne jak 2-metyloheptenon i antofen.

Działanie
Mimo, ze wyciągi z pokrzywy tylko nieznacznie tylko zwiększają dobową ilość wydalanego moczu, ale dzięki hamowaniu resorpcji zwrotnej w kłębkach nerkowych, zwiększają eliminację chlorków (soli), mocznika i szkodliwych produktów przemiany materii. Z tego względu jest uważana za roślinę wypłukującą toksyny z organizmu ,,czyszczącą krew". Wpływa w wyraźny sposób na przemianę materii dostarczając witamin, soli mineralnych i pierwiastków śladowych. Zarówno liście jak i korzenie pokrzywy obniżają ciśnienie tętnicze krwi co wynika z ich działania moczopędnego, a także z rozkurczowego wpływu na mięśnie gładkie naczyń krwionośnych. Sprzyjają lepszemu ukrwieniu, dotlenieniu tkanek i sprawniejszemu usuwaniu szkodliwych produktów przemiany materii. Odwar ma działanie przeciwkrwotoczne, zapobiega drobnym krwawieniom z włośniczkowych naczyń krwionośnych przewodu pokarmowego, co jest przypisywane działaniu witaminy K, flawonoidów i garbników. Pokrzywa dzięki zawartości w niej związków żelaza, zwiększa poziom hemoglobiny i liczbę krwinek czerwonych we krwi. Przetwory z liści pobudzają wydzielanie soku żołądkowego, mają działanie żółciopędne, ułatwiają trawienie, przyswajanie pokarmów i ich utylizację w organizmie. Zmniejszają stany zapalne błony śluzowej przewodu pokarmowego i przeciwdziałają mało nasilonym biegunkom. Bardzo korzystnie wpływają na czynność wydzielniczą trzustki. Jest to godne podkreślenia, gdyż mało jest ziół o podobnych właściwościach. Pokrzywa nieznacznie obniża poziom cukru we krwi i wykazuje synergistyczne działanie z innymi roślinami. W liściach i korzeniach znajdują się czynniki pobudzających wytwarzanie interferonu i przeciwciał chroniących nasz organizm przed namnażaniem wirusów. Wodne wyciągi z liści i korzenia działając na owłosioną skórę głowy sprzyjają lepszemu wzrostowi włosów. Korzeń pokrzywy działa nieco silniej moczopędnie niż liście i lepiej eliminuje chlorki, mocznik oraz szkodliwe produkty przemiany materii. Kwas pantotenowy, którego duże ilości zawarte są w roślinie, sprawia, że jej sok wykazuje właściwości przeciwzapalne i przyspieszające regenerację tkanek. W przemyśle wykorzystuje się liście do otrzymywania czystego chlorofilu, używanego do wyrobu mydeł i kosmetyków. Pokrzywę możemy dodawać do zup, omletów, jako farsz, do sałatek, robić z niej namiastkę szpinaku. Na wsiach robiono z niej zupę.

Działania niepożądane
W nielicznych przypadkach większe dawki wyciągu z pokrzywy mogą wywołać reakcje alergiczne, podrażnienie żołądka, skąpomocz. W użytku zewnętrznym rzadko występują reakcje alergiczne.

Zastosowanie
Wyciąg z liści pokrzywy stosuje się w łagodnych stanach zapalnych dróg moczowych i przewodu pokarmowego, zbyt skąpym wydalaniu moczu, pomocniczo w kamicy moczanowej i skazie moczanowej ( dnie moczanowej ), w chorobie reumatycznej i niektórych schorzeniach skórnych, zwłaszcza wieku młodzieńczego. Stosuje się go również w łagodnie przebiegających biegunkach różnego pochodzenia, przewlekłym nieżycie żołądka i jelit, w nieznacznych krwawieniach z przewodu pokarmowego. Odwaru z liści pokrzywy używa się również pomocniczo w uzupełnianiu niedoboru witamin i związków mineralnych w organizmie, do mycia owłosionej skóry głowy w łupieżu i łojotoku a także do irygacji w zapaleniu pochwy i upławach. Lepsze wyniki w leczeniu łupieżu i łojotoku osiąga się stosując leki z korzenia pokrzywy. Roślina zawiera związki o nazwie Sitosterole, które są polecane w leczeniu łagodnego przerostu prostaty w początkowym stadium choroby. Nie likwidują choroby ale zmniejszają jej objawy.

Przepisy

Odwar
2 - 2 1/2 łyżki liści zalać 2 szklankami gorącej wody i gotować łagodnie pod przykryciem 5 min. Odstawić na 10 min i przecedzić do termosu. Pić 1/2 - 2/3 szklanki 2-3 x dziennie po jedzeniu. Dzieciom mającym skłonności do zachorowań na choroby infekcyjne podawać w zależności od wieku 1-2 łyżeczki 3 x dziennie, a starszym 1-2 łyżki odwaru 3 x dziennie.

Napar
Stosowana w celach profilaktycznych, do codziennego użytku. Kopiastą łyżeczkę do herbaty zalać 250 ml. (szklanką) wrzącej wody i pozostawić na krótko do naciągnięcia. Pić powoli małymi łykami 1 szklankę rano na czczo i w ciągu dnia 1-2 szklanki.

Sok
Rozdrobnione całe pokrzywy miksujemy i wyciskamy sok. Przeciętnie z 1 kg. pokrzyw otrzymujemy 300-500 ml soku. Do takiej jego ilości dosypujemy 2 łyżki soli kuchennej w celu jego konserwacji i przechowywujemy w lodówce. Należy pić 1 łyżeczkę soku na czczo rano przed śniadaniem. Po 2 tyg. kuracji robimy 1 tygodniową przerwę. Cały cykl leczenia nie powinien trwać dłużej niż 4-5 miesięcy.

Tamowanie krwotoków
Świeże, pogniecione czy zmiażdżone liście pokrzywy przykłada się na ranę i przykrywa opatrunkiem uciskowym.

Miód pokrzywowy
Sproszkować równe ilości liści pokrzywy i liści orzecha włoskiego w młynku elektrycznym. Do 500 ml ogrzanego płynnego miodu dodać 3-4 łyżki sproszkowanych ziół i starannie wymieszać. Przyjmować doustnie po 1 - 1 1/2 łyżeczki 3 x dziennie po jedzeniu jako środek wzmacniający odporność organizmu. Zalecany szczególnie kobietom zagrożonym rakiem sutka.

Zioła wątrobowe i dla rekonwalescentów
Zmieszać po 50g liści pokrzywy, korzenia łopianu, liści babki lancetowatej oraz po 25g liści mięty pieprzowej i kory kruszyny. Zalać 1 1/2 łyżki ziół 2 szklankami wrzącej wody. Parzyć pod przykryciem 20 min. Odstawić na 5 min i przecedzić. Pić 3-4 x dziennie pół szklanki między posiłkami, po przebytym wirusowym zapaleniu wątroby i w końcowym okresie zdrowienia a także w nieżycie żołądka, jelit oraz dróg żółciowych.

Choroby jelit
Zmieszać po 50 g liści pokrzywy, ziela krwawnika i po 25g kłącza wężownika (lub kłącza pięciornika kurzego ziela ), ziela poziewnika, ziela rdestu ptasiego i korzenia lukrecji. Zalać 2-3 łyżki ziół 3 szklankami letniej wody i pozostawić do spęcznienia na 1 godz. Ogrzać powoli do wrzenia i po 5 min. przecedzić. Pić 3-4 x dziennie po 2/3 szklanki, traktując to jako lek przeciwkrwotoczny, przeciwzapalny, przeciwbiegunkowy oraz w leczący stany zapalne jelit, zwłaszcza wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Zaleca się stosować równolegle codziennie wlewy dodbytnicze z wyciągu ziołowego. Jednocześnie przyjmować preparaty multiwitaminowe z zawartością zespołu B complex oraz preparat zawierający szczepy bakterii Lactobacillus Acidophilus.

Zioła w osłabieniu potencji
Zmieszać po 50g liści pokrzywy, kwiatów nagietka lekarskiego, ziela krwawnika i po 25g owoców głogu, ziela dziurawca i korzenia lukrecji. Zalać 2 łyżki ziół 2 szklankami gorącej wody i pozostawić podgrzewając na 20 min. pod przykryciem. Odstawić na 10 minut i przecedzić. Pić - 2/3 szklanki 3-4 x dz. między posiłkami. Podatkowo podać wit.E 2 x 400jm.

Pielęgnacja włosów w łupieżu
Dwie szklanki drobno posiekanych świeżych liści lub 3 łyżki suszonych zalać 2 szklankami wrzątku. Po wystudzeniu dodać 1 szklankę 4% octu jabłkowego lub winnego. Podgrzanym płynem przecierać skórę głowy codziennie przez 10 dni. Odwarem zrobionym z 2 łyżek suszonych liści pokrzywy zalanych 1 szklanką wrzącej wody, płukać włosy po każdym myciu. Odwarem z 1 łyżki korzeni pokrzywy zalanych 1 szklanką gorącej wody przecierać skórę głowy co drugi dzień przez 2-3 tygodnie. Kuracja polecana jest przy włosach tłustych.

Wypadanie włosów
Szczególnie dobroczynne w przypadku wypadania włosów ma mycie ich odwarem ze świeżej pokrzywy i korzenia. Po kilku tygodniach odrastają one gęsto. 8-10 pełnych garści świeżych lub suszonych liści zalać wodą w 5 l garnku i ogrzać do zagotowania. Zostawić na 5 min. do naciągnięcia. Jeżeli stosuje się korzenie, to wtedy 4 pełne garście zalewa się zimną wodą i pozostawia na noc. Następnie podgrzewa się do wrzenia i pozostawia na 10 minut do momentu naciągnięcia. Do mycia głowy powinno się w tym wypadku używać szarego mydła do prania.

Kąpiel nóg
Po dwie pełne garście dobrze oczyszczonych i umytych korzeni oraz posiekanych świeżych łodyg i liści, zalać 5l wody i pozostawić na noc. Następnie podgrzać do zagotowania. Użyć tak gorący roztwór jak tylko da się wytrzymać i moczyć nim stopy przez 20 min. Ziół nie odcedzać i pozostawić w wodzie. Kąpiel po ponownym podgrzaniu może być użyta 2-3 razy. Nalewka alkoholowa - korzenie wykopane wiosną lub jesienią umyć szczotką, drobno pokroić i napełnić nimi butelkę aż po szyjkę. Zalać 40% alkoholem i pozostawić na 14 dni w ciepłym miejscu.

Coś dla smakoszy, zupa z pokrzywy
Kilka ziemniaków umyć i pokroić w drobną kostkę, zalać wodą i gotować aż się rozgotują. Do większego garnka wsypać 2 duże garście drobnopokrojonych pokrzyw, dodać utartą dużą marchew, wymieszać i zalać gorącym wywarem z mięsa lub kości. Jedna cebulę drobno posiekać, zeszklić na maśle, połączyć z zupą. Wlać do zupy zawartość garnka, w którym zagotowały się ziemniaki, zagotować. Zupę przyprawić do smaku solą, pieprzem, zagęścić żółtkiem wymieszanym ze śmietaną ( jedno żółtko + pół szklanki śmietany ) i zakwasić łyżką soku cytrynowego lub octem jabłkowym. Dłużej nie gotować.

Herbata ze świeżej pokrzywy
Picie herbatki ze świeżych liści pokrzywy jest polecane w okresie wczesnej wiosny ze względu na jej największe w tym okresie własności oczyszczające organizm. Świeże liście pokrzywy zalewa się wrzątkiem (najlepiej w termosie ) i pije po 10 minut.
Polecane jest pić jedną szklankę rano na czczo na pół godz. przed śniadaniem, a potem jedną do dwóch szklanek w ciągu dnia. Pić powoli małymi łykami. Kuracja ta dodaje bardzo dużo energii do pracy. W lecznictwie ludowym zaleca się herbatę ze świeżej pokrzywy w czasie jednotygodniowej kuracji przeciwko schorzeniom wątroby i dróg żółciowych, chorobom śledziony a nawet guzowi śledziony, przewlekłym nieżycie i wrzodom żołądka, owrzodzeniom jelit, chorobom układu oddechowego, zaburzeniom wchłaniania żelaza będącego przyczyną niedokrwistości oraz zaleca się ludziom ze skłonnościom do zachorowań na infekcje. W wypadku jakiejkolwiek alergii w tym kataru siennego, herbatę należy pić przez dłuższy czas. Pomaga również w likwidacji skutków zmian zwyrodnieniowych stawów i rwy kulszowej, stosując kąpiele z 200g ziela w półrocznym okresie. Bardzo dobre efekty dają kąpiele w odwarze z korzeni pokrzywy, w przypadku chorób tętnic kończyn dolnych związanych z ich zwężeniem. Opisywany jest też w literaturze przypadek wyleczenia, dzięki piciu odwaru z liści. wykwitów skóry pochodzenia neurogennego nie poddającego się żadnym próbom leczenia.

Jako ciekawostkę na końcu, podam fakt stosowania maceratu wodnego z liści pokrzywy w celu ochrony innych roślin przed robactwem. Przepis - 1 kg pokrzywy w całości lub 100-200g suszonej, zalewa się 10 litrami wody. Przefermentowaną gnojówka rozcieńcza się 10 krotnie. Można nią polać glebę w zasięgu korzeni roślin albo rozcieńczając 1 : 50 spryskać liście i łodygi przeciw mszycom i przędziorkowi. Przepis inny - 1 kg. świeżych pokrzyw zalewa się 10 l wody i pozostawia na 12-24 godz, nie dopuszczając do fermentacji. Nie rozcieńczony służy do opryskiwania przeciwko mszycom. Sukces jest gwarantowany. Uwaga - nie zmieniać proporcji pokrzywy w stosunku do wody, ponieważ grozi to uszkodzeniem opryskiwanej rośliny.
żródło; http://www.google.pl/url?....66111022,d.bGQ

[radunia]

Kota nie kąpałam, ale na swoją głowę chętnie stosuję płukankę z pokrzywy - bardzo uspokoiła skórę i mam wrażenie, że mniej włosów wypada.

[stemis]

Och, świetna sprawa z tymi goździkami. Skoro tak dobrze działają, to czy można je podać jeśli już kot ma grzybicę? Jak je wtedy przygotować? Jak stosować, jak długo może trwać kuracja?

Pytam na zapas, bo może, odpukać, kiedyś ta informacja się przyda. :)

[Wilga]

Ja pisałam pracę magisterską na temat pokrzywy....

[Komanka]

Wilga, podziel się więc w wolnej chwili mniej znanymi informacjami o pokrzywie

[Wilga]

Rodzaj Urtica liczy około 30 gatunków występujących prawie na całym świecie, głównie jednak w strefie umiarkowanej. Niektóre z nich znalazły zastosowanie jako rośliny lecznicze, warzywne, paszowe, a także włókiennicze. Są to rośliny zielne, które część nadziemną mają pokrytą włoskami parzącymi. Liście są ogonkowe, osadzone naprzemianlegle. Kwiaty rozdzielnopłciowe, wiatropylne, owocem jest orzeszek. Poza pokrzywą zwyczajną do najbardziej znanych gatunków należą: pokrzywa konopiolistna, pokrzywa żegawka, pokrzywa pigułkowata.
Pokrzywa konopiolistna (Urtica cannabina) – występuje w Europie i środkowej Azji, jest byliną około 2 m wysokości posiadającą podziemne rozłogi i 3-5 klapowe, głęboko powcinane, ząbkowane liście. Dawniej była wykorzystywana we włókiennictwie. (Fot.2)
Pokrzywa żegawka (Urtica urens) – występuje na całym świecie. Jest rośliną jednoroczną, jednopienną, dorastającą do 50 cm wysokości. Liście ma małe, romboidalne, ostro ząbkowane. Kwiatostany są krótsze od ogonków liściowych. Dawniej była spożywana jako warzywo; do dziś wykorzystywana jest jako roślina lecznicza i pastewna. (Fot.3)
Pokrzywa pigułkowata (Urtica pilulifera) – występuje w zachodniej i południowej Europie. Z wyglądu jest podobna do pokrzywy żegawki, ale różni się od niej budową kwiatostanów żeńskich, które są główkowate. Jej liście są prawie całobrzegie. Dawniej w Europie zachodniej uprawiano ją i wykorzystywano jako cenną roślinę przyprawową („hiszpański majeranek”).
(Podbielkowski, Studnik-Wójcikowska, 2003)

Pokrzywa zwyczajna jest byliną dwupienną (kwiaty męskie i żeńskie występują na oddzielnych osobnikach). Jest rośliną dorastająca do wysokości 150 cm. Tworzy czterokanciastą łodygę, która u formy męskiej w fazie wegetatywnej jest antocyjanowo zabarwiona (u form żeńskich antocyjanowe zabarwienie pojawia się zazwyczaj dopiero, gdy rośliny znajdują się w fazie generatywnej) (Nowiński 1983, Rosłon 2000). W łodygach występują włókna zbudowane z komórek sklerenchymatycznych o długości wynoszącej od 50 do 75, a nawet 80 mm. Dla porównania komórki włókien lnu i konopi mają długość 20 do 40 mm, a rozmiary typowych komórek roślinnych wahają się przeważnie od 0,1 do 1,0 mm (Topała, Radomski 1988, Polakowski 1991).
Liście są długoogonkowe, jajowato podługowate o sercowatej nasadzie, zaostrzone, gruboząbkowane o długości do 15 cm. Posiadają wąskolancetowate przylistki. Osadzone są naprzemianlegle (Nowiński 1983). Liście formy męskiej są większe od liści formy żeńskiej i posiadają mniejszą liczbę włosków parzących (Rosłon 2000).
Część nadziemna rośliny okryta jest szczeciniastymi, kruchymi włoskami parzącymi, obok których wyrastają włoski jedwabiste (Strzelecka, Kiwalski 2000, Nowiński 1970). Włoski parzące są to twory jednokomórkowe rozszerzone u dołu i otoczone małymi komórkami skórki. Zwężają się ku górze i zakończone są główką. Przy dotknięciu włoska główka się odłamuje pozostawiając zaostrzony impregnowany krzemionką koniec (Fot.5) (Szweykowska, Szweykowski 1999). Włoski zawierają kwaśną substancję, prawdopodobnie biogenetycznie zbliżoną do kwasów żywicznych, zawierającą między innymi histaminę, śladowe ilości kwasu mrówkowego oraz acetylcholinę, histaminę i serotoninę (Nowiński 1983)

Roślina kwitnie od maja do października. Kwiaty są wiatropylne, bardzo drobne, zielone i niepozorne. Są one zebrane w wierzchotki w kątach liści. U osobników żeńskich zwisają one w dół obejmując łodygę. Okwiat jest czterodzielny, słupek ma jedno pędzelkowate znamię. Kwiatostany męskie ułożone są w stosunku do łodygi pod kątem zbliżonym do prostego. Okwiat jest również czterodzielny, z czterema pręcikami i szczątkowym (nie funkcjonującym) słupkiem (rys.2) (Szweykowska, Szweykowski 1999, Nowiński 1970). Pod względem budowy kwiaty męskie należą do typu Explodiflorae. Oznacza to, iż pręciki początkowo wygięte w dół w kwiecie, w czasie jego rozwijania się gwałtownie się rozprostowują i wyrzucają pyłek z pylników (Podbielkowski, Podbielkowska 1992)
Owocem pokrzywy jest szeroko jajowaty orzeszek o wymiarach 1,1 x 0,8 x 0,4 mm, dwustronnie lekko zaostrzony, dojrzewający od sierpnia do października. U jego szczytu można zauważyć resztkę słupka. Owoc jest barwy zielono-brunatnej, o matowej i gładkiej powierzchni. Na powierzchni orzeszków wytwarzane są specjalne ciała tłuszczowe wykorzystywane przez leśne mrówki, które gromadzą je w swoich mrowiskach. Dzięki temu nasiona są rozsiewane po okolicy. Jedna roślina jest w stanie wytworzyć średnio 22 000 owoców. Ciężar 1000 owoców wynosi 0,16 g, kiełkują one w 90% (Nowiński 1970, Węglarz 1996).
Pokrzywa wytwarza szeroko rozrastające się, płożące rozłogi i kłącza o żółtej barwie. Mogą one osiągać długość do 50 cm. (Węglarz 1996, Kiljańska, Mojkowska 1988)

Występowanie pokrzywy zwyczajnej

Pokrzywa zwyczajna występuje na terenie całej Europy, w umiarkowanych strefach Azji i Ameryki oraz w Afryce Północnej i Polinezji. W Polsce jest pospolitym chwastem synatropijnim zaliczanym do roślin nitrofilnych (wymaga gleb bogatych w azot) (Nowiński 1983, Szewczuk i wsp. 2002) (Rys.3). Chętnie rośnie na glebach torfowych, silnie przesuszonych i rozpulchnionych, z których wypiera gatunki z klasy Molinio-Arrhenatheretea (Urban, Grzywna 2003)
Można ją spotkać także w zbiorowiskach zrębów, na terenach wydeptywanych i ruderalnych. Występuje przy gnojowiskach, śmietnikach, kupach kompostowych, pod płotami i w miejscach gromadzenia się bydła. Na tych terenach masowo występują gatunki z klasy Artemisitea vulgaris (pokrzywa jest rośliną charakterystyczną tego siedliska). Obok Urtica dioia i Artemisia vulgaris rosną tu również Caruus crispus, Crispum arvense, Dipsacus sylvestris, Meliiotus altissima, Rumex obtusifolius. Opisywany gatunek charakterystyczny jest także dla podklasy Artemisinea vulgaris oraz rzędu Artemisetalia i związku Arction lappe, czyli zbiorowisk okazałych bylin i pnączy, wybitnie nitrofilnych, rudealnych występujących na świeżych, zasobnych w próchnicę glebach. Pokrzywa jest gatunkiem dominującym w zespole Urtico-Calystegietum sepium razem z Galium aparine i Calystegia sepium. Są to miejsca wilgotne lub mokre, o glebach żyznych i zasobnych w azot, spotykane zwykle nad rzeczkami i potokami. Występuje także, choć nie tak powszechnie, w zespole Calystegio-Epilobietum hirsuti . Należy także do zespołu Chenopodietum boni-henrici razem z Chenopodium bonus-henricus i Lamium album. Pokrzywa zwyczajna występuje również w podklasie Galio-urticenea i należy do rzędu Convolvuletalia sepium, związku Convolvulion sepium. Są to nitrofilne zbiorowiska ziół i pnączy rosnących nad brzegami małych rzek i innych ciągów wodnych.
Charakterystycznymi miejscami dla pokrzywy zwyczajnej są również zbiorowiska klasy Salicetea purpureae, rzędu Salicetalia purpureae. Są to zaroślowe i leśne zbiorowiska wierzb wąskolistnych. W przypadku tego ostatniego zbiorowiska gatunkami charakterystycznymi są także Salix fraglis i Salix purpurea, a odróżniającymi Calystegia sepium, Humulus lupulus, Phalaris arundinacea, Stachys palustris, Symphytum officinale. Pokrzywę można spotkać w zbiorowiskach formacji drzewiastej w zespole Populetum albae (nadrzeczny łęg topolowy), gdzie występują: Populus alba, Populus nigra, Salix alba, Salix fraglix, Ulmus laevis, Ulmus minor, Alnus glutinosa a także Rubus caesius i Glechoma hederacea. Pokrzywa zwyczajna należy również do klasy Querco-Fagetea i podklasy Fagetalia sylvaticae. (są to mezo- i eutroficzne lasy liściaste). Poza tym występuje w lasach łęgowych (Alno-Union) z przewagą olszy (Alnenion glutinso-incanae), w zbiorowiskach łęgów niżowych, w związku Fraxino-Alnetum (łęg jesionowo-olszowy). Gatunkami charakterystycznymi są tu Alnus incana, Fraxinus excelsior, carex eleganta, Galium palustre, Irys pseudoacorus, Geum rivale, Geum urbanum, Lamium maculatum, Geranium robertianum, Impatiens nolitangere. Omawiany gatunek jest rośliną o umiarkowanych wymaganiach w stosunku do światła (Barabasz, Krasny 2002), dlatego występuje w prześwietlonych zbiorowiskach leśnych i zaroślowych. Nie sprzyja jej wzrostowi również gruba warstwa ściółki, która występuje w zacienionych lasach (Jensen, Gutekunst 2003).
Pokrzywa zwyczajna może również występować w zbiorowiskach skrajnych siedlisk o niskim poziomie organizacji (np. klasa Thlaspietea rotundifoli). Są to pionierskie zbiorowiska ruchomych lub słabo utwardzonych piargów w skalistych partiach gór, a także kamieńców w górskich odcinkach dolin rzecznych, na których gatunkami charakterystycznymi są: Galeopsis ladanum, Linaria alpina, Poa grantica, Rumex scultatus. Pokrzywa należy też do rzędu Galio-Parietarietalia officinalis, związku Arabidion alpinae i zespołu Poo nemoralis-Arabidetum alpinae. Jest to zbiorowisko występujące na wilgotnych i zacienionych ustalonych stożkach piargowych, na podłożu wapiennym w piętrach regla górnego i kosówki, zwykle w miejscach spływu wody. Występują tam Chaerophylum hirsutum, Cystopteris alpina, Cystopteris fraglis, Festuca carpatica, Heracleum spondylium, Poa nemoralis, Scrophularia scopoli.
(Matuszkiewicz 2001)

Surowiec

Surowcem pokrzywy zwyczajnej są: liść pokrzywy (Urticae folium), ziele pokrzywy (Urticae herba) i korzeń pokrzywy (Urticae radix) (Fot.6) W niektórych krajach stosowane są także owoce.
Suszone liście pokrzywy zwyczajnej, według polskiej normy (PN – 82/R – 87011, 1982r) powinny być cienkie, kruche i silnie pokryte włoskami (szczeciniastymi i parzącymi). Barwa zielona do ciemnozielonej. Zapach słaby, swoisty, smak słonawy, lekko gorzki. Zbiór dopuszczalny jest od wiosny aż do jesieni. Wilgotność surowca nie powinna przekraczać 12%. Dopuszcza się do 9% zawartości liści o niewłaściwej barwie, 5% rozkruszu i 5% innych części tej samej rośliny. Zawartość zanieczyszczeń organicznych nie powinna być większa niż 1%, mineralnych nie większa niż 1,5%.
Według normy (PN – 85/R – 87017, 1985r), suszone ziele pokrzywy zwyczajnej powinno zawierać elementy czterokanciastej łodygi, liście podłużne, o sercowatej nasadzie, gruboząbkowane, ciemnozielone i fragmenty kwiatostanów. Rozróżnia się dwie klasy jakości ziela pokrzywy. Strata masy po suszeniu w obydwu klasach nie powinna przekraczać 12%. Dopuszczalne jest w przypadku ziela pierwszej klasy 10% ziela o niewłaściwej barwie, 2,0% zanieczyszczeń organicznych i 1,5% zanieczyszczeń mineralnych. Ziele drugiej klasy jakości może zawierać 20% ziela o niewłaściwej barwie, 2,5% zanieczyszczeń organicznych i 2,0% zanieczyszczeń mineralnych. Zawartość domieszek i zanieczyszczeń oznacza się przy przesiewie przez sito o boku oczka kwadratowego 3,2 mm.
Suszone kłącza pokrzywy zwyczajnej, według normy (PN – 84/R – 87012, 1984r), powinny być długie, wewnątrz puste, nieregularnie powyginane i poprzecznie bruzdowane, z wyraźnie zaznaczonymi węzłami. Ich barwa powinna być jasnobrunatna, przełam włóknisty, białawy, niekiedy żółtawy. Surowiec nie powinien posiadać zapachu.
Wymagania:
• Straty masy po suszeniu – nie więcej niż 12%.
• Zawartość kłączy i korzeni o niewłaściwej barwie – 3%
• Inne części tej samej rośliny – 1%
• Rozkrusz – 5%
• Zawartość zanieczyszczeń organicznych nie więcej niż 2%,
• Zanieczyszczenia mineralne - 2%.

Skład chemiczny

Liście i ziele zawierają:
• Kwasy organiczne: mrówkowy, octowy, jabłkowy, bursztynowy, szczawiowy, cytrynowy, masłowy, fumarynowy, krzemowy, fosforowy, dehydroksyaskorbinowy,
• Aminy biogenne: histamina, cholina, acetylocholina, serotonina, izoleucyna, leucyna, tryptofan, lizyna, fenyloalanina, walina, metionina
• Barwniki roślinne: chlorofil a i b, karotenoidy, ksantofil, epoksyd ksantofilu, protoporfirtna, i karpoporfiryna
(Adamski, Biegańska 1984, Ellnain-Wojtaszek i wsp. 1986)
• Flawonoidy: głównie pochodne kwercetyny (0,7-1,8%): kwercetyna, 3-glukozyd kwercetyny, 3-rutynozyd kwercetyny; kemferol, 3-glukozyd kemferolu, 3-rutynozyd kemferolu; izorametryna, 3-glukozyd izorametryny, 3-rutynozyd izorametryny; luteolina, apigenina, diosmetyna
• Zespół witamin B oraz witaminę K, E, C, prowitaminę A i kwas pantotenowy (Suchorska-Tropiło,Olszewska- Kaczyńska 2003, Ellnain-Wojtaszek i wsp. 1986)
• Garbniki
• Fitosterole
• Fenolokwasy: kawowy, felurowy i kumarynowy
• Ślady olejku: 2-metylo-heptanon
• Protoporfiryny
• Glukokininy
• Składniki mineralne: wapń, magnez, żelazo, fosfor, mangan, cynk, krzemionka, mangan, miedź, glin, kobalt, cynk

Kwiaty zawierają:
• Flawonoidy: kwercetyna, 3-glukozyd kwercetyny, 3-rutynozyd kwercetyny; kemferol, 3-glukozyd kemferolu, 3-rutynozyd kemferolu; izorametryna, 3-glukozyd izorametryny, 3-rutynozyd izorametryny; luteolina, apigenina, diosmetyna
• Chlorofil
• Polifenolokwasy
(Ellnain-Wojtaszek i wsp. 1986, Bączek 2002)
Korzenie zawierają:
• Fitosterole: 3--sitosterol i jego glukozyd
• Wolne aminokwasy: arginina, kwas glutaminowy i asparginowy
• Fenolokwasy
• Fenylopropany
• Alkohol homowanilinowy
• Lignany
• Sole mineralne (20%)
• Rozpuszczalną krzemionkę
• Śluzy
(Suchorska-Tropiło,Olszewska- Kaczyńska 2003, Węglarz 1996, Rosłon 2000)

Owoce zawierają:
• Olej tłusty 25-33% w nim: 80% glicerydów kwasu cis-linolowego, 1% linolenowego, 0,1% delta-tokoferolu i niewielką ilość karotenoidów
• Białko i sole mineralne
(Węglarz 1996)

[ Dodano: 2014-06-06, 17:18 ]

Historia stosowania pokrzywy

Pokrzywa zwyczajna była rośliną o wielokierunkowym zastosowaniu. Użytkowano ją jako roślinę przędzalniczą, warzywną i leczniczą. Uważano także, że posiada właściwości magiczne. Wierzono, że zabezpiecza ludzi przed czarami wiedźm. W tym celu układano ją pod drzwiami, oknami oraz zawieszano pod strzechami. Również dymowi z pokrzyw przypisywano właściwości magiczne. Rośliny te były palone, aby dym rozpędzał czarne chmury, okadzano nim pomieszczenia i budynki co miało zabezpieczyć je przed uderzeniem pioruna. Uważano, że umieszczenie pokrzywy na polu zabezpieczy uprawy przed szkodnikami oraz zakusami złodziei. Henslowa (1962) podaje obrządek, który w tym celu należało wykonać: mężczyzna lub kobieta wtykała pokrzywę w środek zagonu, po czym do trzeciego razu przysiadując częścią tylną mówił(a): „Niech będą takie łupy, jak moje dupy”.
Pierwsze wzmianki o pokrzywie pochodzą z okresu starożytności. O leczniczych właściwościach pokrzywy pisali Hipokrates, Dioskorydes, Scisibonisus, później św. Hildegarda i Paracelsus. W XII wieku Albert Wielki omawia jej zastosowanie w przędzalnictwie, a Back określa ją jako cenną roślinę o „użytkowości wielostronnej”. W wykopaliskach archeologicznych na terenie Danii znaleziono szczątki tkaniny z włókna pokrzywy zwyczajnej pochodzące z końcowego stadium epoki brązu.
W Polsce najwcześniejsze znaleziska pochodzą z Biskupina, Sentoku i Poznania (Henslowa 1962)
Najsilniejszy rozwój przędzalnictwa pokrzywowego miał miejsce w XVII wieku (Nowiński 1983). Ludność Kamczatki używała jej włókien do wyrobu sieci. Służyła także do wyrobu delikatnej gazy oraz sit do przesiewania mąki i filtrowania miodu (Henslowa 1962). W czasie II wojny światowej z powodu braku tkanin importowanych była używana przez państwa centralne do wyrobu ubrań (Nowiński 1983)
Wiele źródeł wspomina o wykorzystaniu pokrzywy w żywieniu, szczególnie na przednówku. W Polsce powszechnie spożywano ją przyrządzoną, jak szpinak lub polewka. Na terenie Niemiec stanowiła składnik zupy spożywanej w Wielki Czwartek (w niektórych regionach zwyczaj ten przetrwał do dziś). W wielu regionach Europy była wykorzystywana jako pasza dla zwierząt hodowlanych: kur, świń, koni, a także jako podściółka pod indyki.
W przypadku paraliżu, reumatyzmu i świerzbu biczowano chorego świeżymi pokrzywami. Używana była przy suchotach oraz innych chorobach układu oddechowego. Służyła jako lekarstwo na żółtaczkę, ból zębów oraz kolkę. Stosowano ją przy febrze, jako środek na oczyszczenie krwi oraz w celu pozbycia się robaków w ranach, a nawet jako lek na cholerę. Była także środkiem używanym przy krwotokach z nosa. Uważano, iż jedzona na czczo w Niedzielę Wielkanocną chroni od zgagi
(Henslowa 1962).

Współczesne zastosowanie pokrzywy

Zastosowanie pokrzywy w lecznictwie
Bogaty skład chemiczny surowców pokrzywy sprawia, iż znajdują one zastosowanie w wielu dolegliwościach. Wyciągi z ziela i liści pobudzają procesy przemiany materii, zwiększają wydzielanie soku żołądkowego i żółci, wpływają więc pozytywnie na procesy trawienne (Strzelecka, Kowalski 2000). Pobudzają one także czynności wydzielnicze trzustki, zmniejszają stany zapalne przewodu pokarmowego i częściowo zapobiegają biegunkom (Węglarz 1996). Udowodniono także działanie antywrzodowe i przeciwbólowe w/w wyciągów (Gulcin i wsp. 2004).
Kanter i wsp. (2003) oraz Ozen i Korkmaz (2003) wykazali dodatnie działanie ekstraktów z pokrzywy na poziom enzymów wątroby oraz zwiększenie poziomu enzymów antyoksydacyjnych w organizmie człowieka. Stwierdzili , że ekstrakty te wpływają korzystnie na aktywność enzymów biotransformacyjnych, w tym dehydrogenazę mleczanową. Aktywność antyoksydacyjną wodnych ekstraktów z części nadziemnych tego gatunku potwierdzili także Lindsey i wsp. (2002), Pieroni i Heinrich (2003) oraz Gulcin i wsp. (2004).
Wodne ekstrakty z ziela mogą mieć również zastosowanie w leczeniu cukrzycy ze względu na ich właściwości obniżające poziom glukozy we krwi. Działanie to uwarunkowane jest obecnością glikokininy - urtycyny (Strzelecka 1999, Bnouham 2003).
Wyciągi z ziela, poprzez przyspieszanie wytwarzania protrombiny, wykazują działanie przeciwkrwotoczne (Strzelecka, Kowalski 2000). Działanie to uwarunkowane jest obecnością flawonoidów oraz witaminy K, które to związki zapobiegają krwawieniom z naczyń włosowatych, zwiększają także poziom czerwonych krwinek i dostarczają żelaza do krwi. Preparaty z pokrzywy zalecane są dla osób z anemią, nieprawidłowym składem krwi oraz jako środek czyszczący krew (Ciołkowska-Paluch 1991).
W leczeniu anemii znalazły zastosowanie również wyciągi z korzeni. Dzięki obecności steroli obniżają one zbyt wysoki poziom potasu i wapnia we krwi oraz zwiększają zawartość białych i czerwonych krwinek, płytek krwi i hemoglobiny (Meral, Kanter 2003)
Akbury i wsp. (2003) uważa, że pokrzywa zwyczajna jest rośliną podnoszącą odporność organizmu. Prowadził on badania frakcji flawonoidowej wyciągów z ziela pokrzywy zawierających kwercetynę, kemferol i izoramnetynę. Stwierdził pozytywny wpływ tych wyciągów na odporność nieswoistą, (co może być wykorzystywane w leczeniu pacjentów cierpiących na niedobór granulocytów obojętnochłonnych). Kanter i wsp. (2003) natomiast uzyskał wyniki wskazujące na dodatni wpływ preparatów z pokrzywy na odporność swoistą (działanie stymulujące namnażanie limfocytów).
Ziele i liście pokrzywy zwyczajnej wykazują także wysoką aktywność mikrobiologiczną w stosunku do bakterii z grupy Bacillus, Micrococcus, Mycobacterium, Escherichia coli, Streptococcus i Pseudomonas, co potwierdzone zostało przez Gulcina i wsp. (2004) oraz Erdogrula (2002).
Miejscowo pokrzywę można stosować jako środek sprzyjający gojeniu się ran i wrzodów. Wchodzi ona również w skład maści złożonej leczącej choroby skórne wywoływane przez hemolitycznego gronkowca złocistego (Czikow 1983).
Chlorofil pozyskiwany z liści pokrzywy ma zastosowanie w leczeniu choroby popromiennej (Czikow 1983).
Zarówno wyciągi z ziela, jak i z korzeni wykazują działanie moczopędne (silniejsze w przypadku korzeni). Zwiększają one dobowe wydalanie moczu, a wraz z nim chlorku mocznika i innych szkodliwych produktów przemiany materii (Suchorska-Tropiło, Olszewska- Kaczyńska 2003).
W wyciągach z liści i korzeni stwierdzono także obecność czynnika pobudzającego wytwarzanie interferonu (Węglarz 1997). Interferony (INF) są grupą białek wytwarzaną podczas wczesnej reakcji obronnej organizmu w odpowiedzi na zakażenie wirusowe lub stymulację antygenową. Hamują one replikację wirusów oraz modulują humoralną i komórkową odpowiedź immunologiczną (Robak 1995).
Wyciągi z korzeni znajdują zastosowanie przy leczeniu nadciśnienia ze względu na ich zdolność rozszerzania naczyń krwionośnych (Testai i wsp. 2002).
Duże nadzieje wiązane są z wykorzystaniem wyciągów z korzeni w profilaktyce i leczeniu przerostu gruczołu krokowego. Za pozytywne efekty takiego działania odpowiedzialne są lignany w tym neo-oliwil, który zapobiega wiązaniu testosteronu przez globuliny wiążące hormony płciowe w związek SHBG (Schottner i wsp. 1997,Yarnel 2002). Stwierdzono również zmniejszenie liczby komplikacji chorobowych, w tym infekcji układu moczowego, przy zastosowaniu tych wyciągów (Schneider, Rubben 2004).
Stosowanie pokrzywy w rzadkich przypadkach może wywołać alergie lub podrażnienie żołądka. Przeciwwskazaniami do stosowania tego zioła są krwotoki spowodowane polipami, cystą, nowotworami macicy i jej przydatków oraz innymi chorobami wymagającymi interwencji chirurgicznej (Czikow 1983).
Zastosowanie pokrzywy w żywieniu ludzi i zwierząt
Pokrzywa - roślina o dużej zawartości witamin i soli mineralnych - stosowana bywa jako warzywo. Stanowi ona składnik sałatek i zup (na przykład barszczu ukraińskiego) (Czikow 1983). Stosowany jest również miód z pokrzywą, który jest nie tylko smacznym dodatkiem na kanapki, ale i źródłem wielu potrzebnych związków mineralnych (Strzelecka 1999).
Liście pokrzywy wykorzystuje się także podczas przewozu raków i ryb, aby zachowały świeżość w czasie transportu (wiem.onet.pl)
W weterynarii surowiec oraz ekstrakty stosowane są jako środek działający krwiotwórczo, odtruwająco i przeciwbiegunkowo (Suchorska-Tropiło 2003).
Prowadzono również liczne badania nad wykorzystaniem pokrzywy jako dodatku do pasz cieląt, macior i drobiu. We wszystkich wypadkach uzyskane wyniki wykazały korzystny wpływ wzbogacenia pasz pokrzywą na użytkowość zwierząt (Wawrzyńczak i wsp. 2000, Wężyk i wsp. 1993, Zgłobica i wsp. 1994, Rekiel 1996, Stenzel i wsp. 1998).
Zastosowanie w kosmetyce
W kosmetyce stosowane są wyciągi z liści, w tym chlorofil, jako dodatek do mydeł, toników przeciwko trądzikowi oraz past do zębów. Stosuje się je również przeciwko wypadaniu włosów, łojotokowi oraz łupieżowi (korzenie działają silniej oczyszczająco na gruczoły potowe i łojowe) (Strzelecka, Kowalski 2000, Zielińska 1997).
Zastosowanie pokrzywy w uprawie ekologicznej
Badania nad możliwością wykorzystania pokrzywy w uprawie ekologicznej wykazały, że może ona służyć jako silny nawóz azotowy bogaty w związki mineralne. Kwiecień (1992) podaje, iż pogłówne stosowanie gnojówki z pokrzyw wpływa korzystnie na wzrost i rozwój pomidorów, warzyw z rodziny kapustowatych, selera, ogórków, a także różnych gatunków kwiatów, krzewów i drzew owocowych. Jednocześnie przestrzega on przed stosowaniem tego preparatu (ze względu na dużą zawartość azotu) w uprawie marchwi, cebuli oraz warzyw strączkowych, takich jak groch, bób i fasola.
Możliwe jest także zastosowanie pokrzywy jako naturalnego środka ochrony roślin. Wyciągi z ziela wykazywały istotne działanie mszycobójcze (Archemowicz 1995, Archemowicz, Cież 1993), stwierdzono także ich wysoką aktywność w stosunku do przędziorków, miseczników i tarczników(Tomalak 2004).
Prowadzone są również badania nad fungistatycznymi właściwościami pokrzywy. Gatunek ten można wykorzystać w celu zwalczania patogenów obligatoryjnych, takich jak Sphaerotheca pannosa i Puccinia pelagonii., natomiast w przypadku chorób powodowanych przez patogeny fakultatywne (Alternaria alternanta, Botrytis cincerea, Colleotrichum lindemuthianum, Fusarium cultorum, F. oxysporum) wyciągi z pokrzywy wykazały małą przydatność (Burgieł 1995). Możliwe jest także stosowanie zmniejszonych dawek fungicydów w połączeniu z wyciągiem z pokrzywy przeciwko kanciastej plamistości liści ogórka. Badania nad wpływem wyciągów z pokrzywy na takie grzyby owadobójcze, jak Bauveria bassiana, Paecilomyces favinosus, P. fumosoroseus, Metarrhizium anisopilae prowadzili Klimach iwsp. (1995) i Kmitowa i wsp. (1997). Negatywny wpływ tych wyciągów odnotowały one jedynie w przypadku Metarrhizium anisopilae.

Bibliografia

1. Acetylocholina. „Wikipedia Wolna Encyklopedia” http://pl.wilkipedia.org/wilki/Acetylocholina
2. Adamski R., Biegańska J.: Badania substancji chemicznych zawartych w liściach pokrzywy zwyczajnej: Analiza białka, aminokwasów, oraz substancji nie białkowych zawierających azot. Cz. 2. „Herba Polonica” 1984, nr 1(30), s. 17-25.
3. Akbury P., Basaran A. A., Ungdner U., Basaran N.: In vitro immodulatory activity of flawonoid glycosides from Urtica dioica L. „Phutoterapy Research” 2003, vol. 17,
s. 34-37.
4. Archemowicz J., Cież W.: Ekstrakty roślinne jako naturalne pestycydy do zwalczania mszyc. Materiały XXXII sesji naukowej IOR: Cz. 2: Postery. Poznań 1992. Poznań: PWRiL 1993, s. 242-248.
5. Archemowicz J.: Badania nowych aficydów pochodzenia roślinnego. „Pestycydy” 1995, nr 4, s.27-36.
6. Barabasz-Krasny B.: Sukcesja roślinności na łąkach i nieużytkach porolnych Pogórza Przemyskiego. „Fragmenta Floristica et Geobotanica. Series Polonica” 2002, suplementum 4:81.
7. Bączek K.: Porównanie dwóch żeńskich i jednej męskiej formy pokrzywy zwyczajnej (Urtica dioica L.) pod względem zawartości związków biologicznie czynnych. Praca magisterska wykonana w Katedrze Roślin Warzywnych i Leczniczych SGGW pod kierunkiem dr W. Rosłon. Warszawa 2002.
8. Bnouham M., Merhfour F. Z., Abderrahim Ziyyat, Hassane Mekhfi, Mohamed Aziz, Abdelkhaleq Ligssyer: Antihyperglicemic activity of the aquesous extract of Urtica dioica. „Fitoterapia” 2003, 7/8 (74), s. 677-681.
9. Borkowski B.: Fenolokwasy i ich estry. cz. II „Herba Polonica” 1993, tom XXXIX, nr 3, s. 139-145.
10. Burgieł Z.: Fungistatyczna aktywność wodnych wyciągów z ziela pokrzywy zwyczajnej (Urtica dioica) i korzeni żywokostu lekarskiego (Symphytum officinale). „Pestycydy” 1995, nr 4, s. 21-25.
11. Ciołkowska-Paluch G.: Pokrzywa zwyczajna – chwast jakże cenny. „Wiadomości zielarskie” 1991, nr 6,s.7.
12. Contact – Poisonus Plants of the World. http://mic-ro.com/plants/urtica-hair.jpg
13. Cziwow P., Łapitew J.: Rośliny lecznicze i bogate w witaminy. Warszawa: Polskie Wydawnictwa Leśne i Rolnicze, 1983.
14. Ellnain-Wojtaszek M., Bylka W., Kowalewski Z.: Związki flawonoidowe w Urtica dioica. „Herba Polonica” 1986, nr 3/4, s. 131-136.
15. Erdogrul O. T.: Antibacterial activites of some plant extract ured intolk medicine. „Pharmaceucital-Biology” 2002, nr 4(40), s. 269-273.
16. Falińska K.: Strategia i taktyka populacji roślinnych. „Wiadomości Ekologiczne” 1977, nr 23, s. 248-250
17. Gulcin I., Kufrevioglu O. I. , Oktay M., Buyukokuroglu N.: Antioxydant, antymicrobiol, antiulcer and analgesic of nettle(Urtica dioica). „Journal of Ethnopharmacology” 2004, nr 2/3, s. 205-215.
18. Henslowa M.: Rośliny dziko rosnące w kulturze ludu polskiego. „Archiwum Etnograficzne” 1962, nr 25, s. 26-37.
19. Histamina. Universidad Autonoma de Madrid http://www.biospicologia.net/fichas/page-132.htm
20. Jensen K., Gutekunst K.: Efects of litter on establishment of grassland plant species: the role of seed size and succesional status. „Basic and Applied Ecology” 2003, nr 4(6), s. 579-587
21. Kanter M., Meral I., Dede S., Lemek M., Uygan I., Gundus H.: Efects of Nigella sativa and Urtica dioica L. on lipid peroxidation, antioxidant enzyme systems.and some liver enzymes.in CCl4 tereated rats. „Journal of Veterinary Medicine. Series. A” 2003, nr 5(50), s. 264-268.
22. Kiljańska J., Mojkowska H.: Zielnik Polski. Warszawa: Interpress, 1988, s. 276-279.
23. Klimach A., Wieczorek W., Łaszcz E.: Wyciągi z pokrzywy i skrzypu oraz ich mieszaniny ze zmniejszonymi dawkami fungicydów w zwalczaniu niektórych chorób (u ogórka i porzeczki czarnej). Materiały XXXV Sesji Naukowej IOR. Cz. 2: Postery. Poznań 1995. Poznań: Wydawnictwo IOR, 1995, s. 167-170.
24. Kmitowa K., Augustyniak A., Bajdan C.: Reakcja grzybów owadobójczych na wyciągi roślinne. „Polisch Ecological Studies” 1997, tom 23, nr 3/4, s. 171-185.
25. Kohműnzer S.: Farmakognozja. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1998, s. 208.
26. Kopadia G. J., Azuine M. A., Tokuda H., Hany E., Mukainaka T., Nishino H., Srithar R.: Inhibitory effect of herbal semedies on 12-O-tetradecyanoylphorbol-13-acetate-promoted Epstein-Barr virus early antigen activation. „Pharmacological-Research” 2002, nr 3(45), s. 213-220.*
27. Kwiecień W.: Wiejskie warzywniki bez chemii. „Poradnik Gospodarki” 1992, nr 6, s 28.
28. Lichtenthaler H. K., Wellbyrn A. R.: „Biochemical Society Transaction” 1983, nr 603, s. 591.
29. Lindsey K. L., Motsei M. L., Jager A. K.: Screening of south African food plant for antixodont activity. „Journal of Food Science” 2002, nr 6(67), s. 2129-2131.
30. Matuszkiewicz W.: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 96, 104, 105, 107, 142, 195, 204, 205, 329, 382.
31. Meral I., Kanter M.: Effect of Nigella sativa L. and Urtica dioica L. on selected mineral status and hematological values in CCl4 tetraed rats. “Biological Trace Element Research” 2003, 1/3(96), s. 203-270.
32. Metabolizmo del triptofano. Instituto Quimico Biologico http//www.igb.es/menopauza/serotoni.htm.
33. Mrugasiewicz K., Mścisz A.: Metoda oznaczania steroidów Kukurydzy (Zea mays). „Herba Polonica” 1984, nr 30, s. 97-100.
34. Nowiński M.: Chwasty łąk i pastwisk. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970, s. 116.
35. Nowiński M.: Dzieje upraw i roślin leczniczych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Rolnicze i Leśne, 1983, s. 63.
36. Ozen T., Korkmaz H.: Modulatory effect of Urtica dioica L.(Urticaceae) leaf extract on biotransformation enzyme systems, antioxidant enzymes, lactate dehydrogenase and lipid peroxidation in mice. „Phytomedicine” 2003, nr 5(10), s.405-415.
37. Pieroni A., Heinrich M.: Etnopharmaology of South Italian Albanians. „Zeitschrift fur Phytotherapie” 2003, nr 4 (24), s173-181.
38. Podbielkowski Z., Podbielkowska M.: Przystosowania roślin do środowiska. Warszawa: WWSiP, 1992, s. 409.
39. Podbielkowski Z., Studnik-Wójcikowska B.: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Rolnicze i Leśne, 2003. s. 371
40. Polakowski B (red.): Botanika, Warszawa: PWN, 1991, s. 23
41. Pollard A. J., Briggs D.: Genealogical studies of Urtica dioica L. I The nature of intraspecific variation in Urtica dioica. „New Phytologist” 1982, nr 92, s 453-470.
42. Polska Norma: Surowce zielarskie; korzenie i kłącza PN – 84/R – 87012, 1984 r.
43. Polska Norma: Surowce zielarskie; liście suszone PN – 82/R – 87011, 1982 r.
44. Polska Norma: Surowce zielarskie; pobieranie próbek i metody badań PN – 91/R – 87019.
45. Polska Norma: Surowce zielarskie; ziele suszone PN – 85/R – 87017, 1985 r.
46. Popiejko P., Lipiec A., Wojdas A., Kantor I., Konarska S.: Zależność obrazu klinicznego choroby alergicznej od rodzaju aeroalergenu. „Annales Uniwersitas Mariae Curie-Skłodowska. Sectio EEE Horticultura” 2003, nr 13, s. 383-388.
47. Rekiel A.: Wpływ dodatku ziół na wyniki wychowu prosiąt. „Ann. WAU Anim. Sci.” 1998, nr 34, s. 47-53.
48. Robak T.: Biologia i farmakologia cylokin. Warszawa-Łódź: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995, s. 23.
49. Rosłon W.: Zróżnicowanie męskiej i żeńskiej formy pokrzywy zwyczajnej pod względem rozwojowym i chemicznym. Praca doktorska wykonana w Katedrze Roślin Warzywnych i Leczniczych SGGW pod kierunkiem prof. dr hab. Z. Węglarz. Warszawa 2000.
50. Schaffner W.: :Rośliny lecznicze chemizm, działanie, zastosowanie. Warszawa: Multiko Oficyna Wydawnicza, 1996, s. 283.
51. Schneider T., Rubben H.: Stinging nettle root extract (Bazoton-uno) in long term tetreament of benign prostatic syndrome (BPS). Results of randomired, doubleblind, placebo controlled multicenter study after 12 month. „Der Urologe. Ausg. A.” 2004, nr 3(43), s. 302-306.
52. Schottner M., Reiner J., Francis S., Taymari K.: (+)-Neo-olivil from roots of Urtica dioica. „Phytochemistry” 1997, 6(46), s. 1107-1109.
53. Smolarz H.D., Krzaczek T.:Skopoletyna – stały składnik surowców zielarskich z rodziny Ericaceae. „Farmacja Polska” 1994, nr 3, s. 119-121.
54. Stenzel R., Wideński K., Saba L.: Wzrost i rozwój cieląt otrzymujących w okresie trzech miesięcy mieszankę treściwą z udziałem ziół. . „Annales Uniwersitas Mariae Curie-Skłodowska. Sectio EE, Zootechnica” 1998, tom 16, s. 101-106.
55. Strzelecka H. (red.), Kowalski J. (red.): Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 441-442.
56. Strzelecka H., Kamińska J., Kowalski J., Walewska J.: Chemiczne metody badań roślinnych surowców leczniczych. PZWL, 1982, s. 57-59.
57. Strzelecka H. i in.: Wybrane zagadnienia z towaroznawstwa zielarskiego i ziołolecznictwa. Warszawa: Katedra Zakład Farmakognozji AM w Warszawie, 1999, s 143-147.
58. Suchorska-Tropiło K., Olszewska-Kaczyńska I.: Botanika lekarska. Warszawa: Wydawnictwa SGGW, 2003, s. 149-150.
59. Szweykowska A., Szweykowski J.: Botanika. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999, tom 1, s. 140; tom 2, s. 387.
60. Szewczuk C., Mazur M., Sugier D.: Wpływ zróżnicowanych dawek nawozów azotowych i fazy rozwojowej zbieranych roślin na plonowanie części nadziemnej pokrzywy zwyczajnej. „Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych” 2002, z. 484, s. 659-668.
61. Testai L., Chericoni S., Calderone V., Nencioni G., Nieri P., Morelli I., Mortinotti E.: Cardiovascular effects of Urtica dioica L.(Urticaceae) roots extracts: in vitro and in vivo pharmalogical studies. „Journal of Etnopharmacology” 2002, nr 1(81), s.105-109.
62. Topała S., Radomski J.: Botanika. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Rolnicze i Leśne, 1988, s. 19.
63. Tomalak M., Lipa J., Krawczyk R., Korbas M.: Uwarunkowania stosowania środków ochrony roślin w rolnictwie ekologicznym. Radom: Krajowe Centrum Rolnictwa Ekologicznego, 2004.
64. Urban D., Grzywna A.: Zbiorowiska roślinności łąkowej z klasy Molinio-Aarshenatheretea w dolinie Ochozy. „Annales Universitatis Marie Curie-Skłodowska, Scetio E Agricultura” 2003,nr 58, s. 155-166.
65. Urtica cannabina-1. (Kerlenbayan-Ulaan, 07/15/2003) [In:] Photo Album of Mongolian Flora http://www.suiri.tsukuba....nt_album/p5.htm .
66. Urtica cannabina-2 [In:] Henriette's Herbal Homepage http://www.ibiblio.org/he...cannabina-2.htm .
67. Urtica pilulifera-1 [In:] Cartes postales du Roussillon http://www.jtosti.com/Fleurs/ortie.htm .
68. Urtica pilulifera-2 [In:] UW-Madison. Department of Botany.Instructional Technology http://botit.botany.wisc....a/U_pilulifera/ .
69. Romański, Maciej:Urtica dioica-1 [In:] Atlas roślin naczyniowych Polski http://www.atlas-roslin.p...rtica_doica.htm .
70. Urtica urens-1 Small Nettle [In:] Flora of Northern Ireland http://www.habitas.org.uk/flora/map.asp?item=3806 .
71. Urtica urens-2 [In:] BioPix http://www.biopix.dk/spec...e=da&seracht... .
72. Wawrzyńczak S., Kraszewski J., Wawrzyński M., Kozłowski J.: Wpływ skarmiania mieszanki ziołowej na wyniki wychowu cieląt. „Roczniki Nauk Zootechnicznych” 2000, tom 27, z. 3, s. 133-142.
73. Węglarz Z.: Nowe rośliny uprawne. Warszawa: Wydawnictwa SGGW, 1996, s. 151.
74. Węglarz Z., Karaczun W.: Wpływ wieku plantacji i terminu zbioru ziela na plonowanie i skład chemiczny pokrzywy zwyczajnej (Urtica dioica). „Herba Polonica” 1996, tom XLII, nr 2, s. 88-94.
75. Wężyk S., Zagłobica A., Młodkowski M.: Wpływ suszu z zielonki pokrzywy i owoców aronii jako komponentu mieszanki paszowej na nieśność i jakość jaj. „Roczniki Nauk Zootechnicznych” 1993, z. 32, s. 255-266.
76. Yarnell E.: Botanical medicines for the urinary tract. „Word Journal of Urology” 2002, nr 5(20), s. 285-293.
77. Zagłobica A., Wężyk S., Wawrzyński M.: Naturalne barwniki żółtka jaja i tuszki bojlera. „Polskie Drobiarstwo” 1994, R. 3, nr 11, s. 2-4.
78. Zając A. (red.), Zając M (red.): Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chronologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 566.
79. Zielińska E.: Wielka księga zielarstwa. Wrocław: Wydawnictwo FOX, 1997, s. 427 – 430.

[Maciejka]

Zawsze miałam sentyment do pokrzywy...
Na działce mam taką kępę o wysokości ponad metr, z liścmi jak dłonie.
Trzymam ją głównie dla motyli, aby rusałki miały gdzie składać jaja.
Muszę im trochę podebrać i wybróbowac choć część z tych przepisów .